Er is een groeiende interesse in het oplossen van het klimaatprobleem: 75 000 aanwezigen bij de klimaatmars, 3000 spijbelende leerlingen in Brussel. Of nog: een nieuwe Vlaamse minister voor Energie, Lydia Peeters, die op de radio stelt dat regeringspartij Open VLD hard werkt aan “een heel ambitieus klimaatplan”.

En dan toch, slechts één dag na het studentenprotest en enkele weken na de indrukwekkende klimaatmars, het nieuws dat onze federale regering bedrijven wil subsidiëren (350 miljoen per jaar) om zeven nieuwe CO₂-uitstotende gascentrales te bouwen. Meer nog, ze wil ze eventueel zelfs zelf bouwen.

Dat er elektriciteitscentrales moeten gebouwd worden is een realiteit waar we niet rond kunnen. De vraag naar elektriciteit neemt nog steeds toe, terwijl de kerncentrales in 2025 gesloten moeten worden (Wet van de Kernuitstap, 2013, 2015). Hernieuwbare energiebronnen zijn hiervoor ideaal, omdat ze het klimaatprobleem niet versterken. Het lijkt echter onmogelijk tegen 2025 voldoende hernieuwbare energie te leveren om de sluiting van de kerncentrales op te vangen. Hernieuwbare energie vergt immers niet enkel de uitbouw van windmolenparken en zonnedaken. Ze vraagt ook de opbouw van energieopslagsystemen (zoals batterijen en spaarbekkens), van een power-grid waarmee meerdere landen, zelfs intercontinentaal, hun hernieuwbare energie kunnen verdelen om pieken en tekorten op te vangen, en van een smart-grid om waar mogelijk energie te gebruiken wanneer die het meest beschikbaar is.

De ontwikkeling van dit energiesysteem van de toekomst gaat echter traag, en zolang de energieopslag, power-grid en smart-grid op zich laten wachten, kunnen gascentrales de flexibiliteit bieden die nodig is om de variabiliteit in zonne- en windenergie op te vangen. Deze gascentrales zullen uiteraard een pak meer CO₂ uitstoten dan de kerncentrales, en zullen het klimaatprobleem dus enkel versterken.

De kerncentrale Tihange 3 moet in 2025 dicht, volgens de wet op de kernuitstap.

Om het Parijsakkoord te realiseren en de klimaatopwarming te beperken tot 2°C moeten we nochtans de globale CO₂-emissies verminderen met ongeveer 50% tegen 2030, 75% tegen 2040, en 87% tegen 2050. We kunnen dus niet afhankelijk blijven van gascentrales om onze energietekorten op te vangen.

Wij pleiten daarom voor een breder kader waarbinnen een dergelijke investering dient te passen: gascentrales kunnen enkel binnen een bredere transitie naar volledig hernieuwbare energie. Er dient een duidelijk investeringskader te zijn dat naast de gascentrales ook evenredige investeringen in hernieuwbare energie en klimaatmitigatie bevordert. Nu investeren in nieuwe gascentrales lost dan wel het energieprobleem van ons land vandaag op, maar leidt onvermijdelijk tot meer CO₂-uitstoot die grote gevolgen heeft voor de generatie die nu op straat komt.

De wetenschap is nochtans duidelijk. We moeten de broeikasgasuitstoot dringend en drastisch reduceren. Doen we dat niet, dan zullen onze kinderen en kleinkinderen de gevolgen later heel duur betalen. Het is daarom zeer begrijpelijk dat zij nu voor de vlucht vooruit kiezen en op straat komen.

De stijgende CO₂-concentraties leiden niet enkel tot hogere temperaturen en zeespiegelstijging, maar ook tot intensere en frequentere weersextremen. Watertekorten, bosbranden en mislukte oogsten zoals de afgelopen zomer in delen van Europa, destructieve orkanen zoals Harvey en Maria: ze zullen door klimaatverandering veel vaker voorkomen. Bovendien is er een gerede kans op verhoogde migratiestromen gelinkt aan klimaatverandering. Het is dus van existentieel belang dat de huidige generatie politici de beslissingen en maatregelen treft die ons op het juiste pad brengen – het pad van drastische emissiereducties en klimaatstabilisatie.

Drastisch terugdringen van onze CO₂-uitstoot is dus een absolute noodzaak, maar door bijna 30 jaar non-actie van vele politieke én economische leiders volstaat zelfs dit niet meer om het klimaatakkoord van Parijs te realiseren. Alle CO₂ die we vanaf nu in de atmosfeer brengen, zal er later deze eeuw terug uitgehaald moeten worden, zo niet halen we het klimaatakkoord van Parijs niet, en neemt het risico op gevaarlijke en zelfversterkende klimaatverandering enorm toe. Wetenschappers zijn volop bezig technieken te ontwikkelen om CO₂ uit de lucht te halen. Deze technieken kunnen onmogelijk een alternatief zijn voor de emissiereducties en we weten nu al dat ze geld zullen kosten. Veel geld. De goedkoopste technieken schommelen momenteel rond de 100 dollar per ton CO₂. Duurdere, maar ook meer onzekere technieken worden geschat op 400 dollar per ton. Zelfs indien we de emissies snel en voor 90% afbouwen, zoals afgesproken in Parijs, zullen we naar schatting jaarlijks 12 miljard ton CO₂ moeten wegvangen. Hoewel technieken om CO₂ op te vangen mettertijd goedkoper zullen worden door innovatie en marktwerking, is het duidelijk dat de kosten van onze toekomstige CO₂-uitstoot gigantisch zijn. Het zijn onze kinderen en kleinkinderen die dit zullen betalen.

Herbebossing is één van de technieken die kan zorgen voor extra opvang van koolstofdioxide (foto boven: World School Championship for Reforestation).

Zeven nieuwe gascentrales lossen dus wel het energieprobleem van vandaag op, maar ze zadelen de volgende generaties ook op met de hoge kosten om de uitstoot te compenseren en om de gevolgen te dragen.

Dames en heren politici: wij pleiten daarom dringend om deze investering in gascentrales te koppelen aan een verregaande stimulatie van hernieuwbare energie, en onderzoek naar nog efficiëntere groene energie en smart- en power-grids. Enkel zo kan u aan toekomstige generaties verantwoorden dat u werkelijk investeerde in een doordacht energiebeleid, met oog op de kinderen van uw kinderen. U leidt het land en uw bevolking eist actie tegen klimaatopwarming. Zorg er dan ook voor dat uw energiebeleid zich grondig voorbereidt op een niet-nucleaire én klimaatneutrale energieproductie, en communiceer hier transparant over. Het ontwikkelen van zo’n klimaatneutraal energiebeleid moet een absolute prioriteit worden voor de nieuwe regering. Anders verdient u echt een (broeikas)GAS-boete.

IVAN JANSSENS, SARA VICCA, HANS DE BOECK, JASPER BLOEMEN en ERIC STRUYF