Tundra Trait Team

You can read an English version of this post here.

Bij de studie naar de verspreiding van soorten is het niet enkel belangrijk waar een plant groeit, maar zeker ook hoe de plant er aan toe is eens ze staat waar ze staat. Dat laatste kunnen we meten met behulp van ecologische planteigenschappen, zoals hun grootte, de snelheid waarmee ze voedingsstoffen opnemen, of hun zaadproductie.

Opmeten van de grootte van schijfkamille (Matricaria discoidea) in een wegberm

Die eigenschappen reflecteren de directe interactie tussen soorten en hun habitat, meer nog dan hun aan- of afwezigheid dat doen. Variatie in die eigenschappen kan dan ook vaak heel direct gelinkt worden aan variatie in de omgeving, zoals veranderingen in het klimaat.

42021103870_bb34079373_o — In de toendra (hier in de bergen in noord-Zweden), blijven planten meestal dicht bij de grond, zoals hier geïllustreerd door de kruidwilg (Salix herbacea) in een zacht bedje van mos.

Om op grote schaal de effecten van de omgeving op die planteneigenschappen te bestuderen, hebben we echter data nodig. Veel data. Maar hier is het goede nieuws: talloze wetenschappers over de hele wereld verzamelen die data. De truc is enkel om al die informatie bij elkaar te krijgen. Zo’n wereldwijd initiatief om ‘trait’-data te verzamelen bestaat al in de vorm van de TRY-database, maar die heeft één belangrijke beperking: ze bevatte nauwelijks informatie over planten in koude gebieden. Een collectief van wetenschappers met speciale interesse in het hoge noorden (the Tundra Trait Team, met daarbij o.a. Jonas Lembrechts van de Universiteit Antwerpen) is er eindelijk in geslaagd dat gat te vullen, door een database met meer dan 90.000 (!) observaties van planteigenschappen uit de toendra bijeen te brengen.

Bladoppervlakte meten van de Arctische berk (Betula pubescens czerepanovii)

Dat is een heleboel data, en de mogelijkheden met zo’n database zijn dan ook virtueel eindeloos. We kunnen er bijvoorbeeld mee bekijken hoe soorten reageren op het klimaat in het noordpoolgebied, wat dan weer een ideaal venster is op de toekomst en de effecten van de klimaatverandering. Dat laatste is geïllustreerd in een andere recente studie, waarin dezelfde auteurs de relaties tussen temperatuur, vochtigheid en planteigenschappen bekijken in de hele toendra. Hun conclusie? Planten in de toendra werden de laatste decennia razendsnel groter onder invloed van de klimaatverandering, maar de meeste andere eigenschappen passen zich lang niet zo snel aan.

28894164957_37fa03598c_o — Thalictrum alpinum, een miniatuur toendraversie van een plantengeslacht met verder veel grote soorten

Een nieuw voorbeeld van hoe wetenschappers internationaal de handen in elkaar slaan om vraagstukken op te lossen die te groot zijn voor één enkele onderzoeksgroep. En zo zien we het hier graag.