Verschillende bronnen zijn het nu helemaal eens: zowel de Copernicus Climate Change Service (EU), NASA als NOAA (National Oceanic and Atmospheric Administration) zeggen volmondig dat 2016 het warmste jaar was sinds de metingen startten in 1880. De temperatuur was, gemiddeld voor de volledige planeet, bijna een volle graad warmer dan in de referentieperiode tussen 1950 en 1980. Regionaal waren er wel belangrijke verschillen. In België was 2016 een relatief “normaal” jaar, terwijl vooral de Noordpool uitzonderlijk warm was. Dit leidde tijdens de laatste maanden van het jaar ook tot een ongezien sterke krimp van het Noordpoolijs.

Dat 2016 zo extreem warm was, is het resultaat van een combinatie van fenomenen. Enerzijds hadden we te maken met een sterke El Nino: El Nino jaren zijn doorgaans warmer dan gemiddeld. Anderzijds speelt ook de opwarming van de aarde een belangrijke rol. Berekeningen tonen aan dat 12% van de temperatuurstoename in 2016 te wijten was aan El Nino.

Wetenschappers waarschuwen al langer dat het helemaal de verkeerde richting dreigt uit te gaan met het klimaat. Er werken immers allerhande zelfversterkende mechanismen in op de opwarming. Minder ijs betekent dat minder zonnestralen worden weerkaatst, en meer warmte kan worden geabsorbeerd. Opwarming doet ook de permafrost afsmelten, waardoor weer nieuw koolstof kan vrijkomen.

Net daarom is het zo belangrijk dat de afspraken die gemaakt werden op de COP21 in Parijs worden nagekomen. Er werd overeengekomen om de aarde niet meer dan 1.5° C te laten opwarmen. De tijd dringt dan wel: de gemiddelde wereldtemperatuur is al met 1.1°C toegenomen sinds de tweede helft van de twintigste eeuw. Toch zijn wetenschappers het eens dat er nog hoop is om de klimaatverandering niet te laten escaleren, als er op grote schaal maatregelen worden genomen zoals afgesproken in Parijs. Daarom zijn we zeer benieuwd hoe ernstig de nieuwe leiders in ’s werelds grootste economie de klimaatverandering daadwerkelijk zullen nemen. De eerste voortekenen waren immers niet erg gunstig, met een klimaatskepticus die de toekomst van EPA bepaalt (Environmental Protection Agency) en de voormalige CEO van Exxon Mobil, Rex Tillerson op buitenlandse zaken.

Door Sara Vicca en Eric Struyf.